جزم اندیش کسی است که نمی تواند ذهنیت و عقایدش را عوض کند. جزم اندیش، عقایدش را از پیش پذیرفته و اگر هزار دلیل در رد عقایدش ارائه شود، باز هم همان حرف هایش را تکرار می کند. بنابراین جزم اندیش، چشم خود را به روی واقعیت ها بسته و هرآنچه که با عقایدش سازگار نباشد را انکار می کند. جزم اندیش از محیطش بازخورد نمی گیرد و به حرف مخاطبانش گوش نمی دهد. عدم تحمل و مدارا، از ویژگی های جدایی ناپذیر جزم اندیشان است. جزم اندیش، زیاده گو است حتی اگر حوصله همه از حرف هایش سر برود

جزم اندیش، از خود راضی است و خود را عاری از خطا می داند زیرا نه به انتقادهای دیگران گوش می دهد و نه دست به خود انتقادی می زند. از نظر جزم اندیش، مردم به دودسته تقسیم می شوند، کسانی که با او موافقند و کسانی که با او مخالفند

جزم اندیش در یک توهم شدید به سر می برد و نسبت به عقاید نادرستش، باوری کورکورانه پیدا می کند. حاضر است به خاطر عقایدش، خود و دیگران را نیست و نابود کند و اینکار خود را کاملاً صحیح می پندارد

جزم اندیشی ویروسی است که هرکسی را می تواند مبتلا کند: دیندار، آتئیست، مارکسیست، معنویت گرا، دانشمند، هنر مند، فیلسوف و ... . اگر می خواهید جزم اندیش نباشید، اول اینکه از هیچ کس به خاطر عقیده اش متنفر نباشید و کسی را به خاطر عقیده اش دوست نداشته باشید. عقاید انسان ها در طول زمان عوض می شود. حتی به خاطر عقاید خودتان هم دست به ریسک نزنید و خود را به خطر نیاندازید چون عقایدخودتان هم ممکن است تغییر کند. دوم اینکه قدرت مدارا و تحملتان را بالا ببرید حتی نسبت به مخالفانتان. سوم اینکه خود انتقادی را فراموش نکنید. بگذارید قبل از اینکه وقایع زندگی، نادرستی عقایدتان را نشانتان دهد خودتان با انتقاد از خویش، نقاط ضعف سیستم عقیدتی تان را پیدا کرده و در رفع آن بکوشید.

همانگونه که هیچکدام از قزلباشانِ صفوی،ایرانی نبودند و سابقهٔ اسکان در ایران نداشتند،فقیهانِ تشیّعِ صفوی هم هیچکدام ایرانی نبودند و سابقهٔ اسکان در ایران را نداشتند.

در پایانِ سلطنتِ شاه اسماعیل،شماری از مُلایانِ منطقهٔ جبل‌عامل لبنان وارد ایران شدند و ‏دستگاهِ دینیِ قزلباشان را در اختیارِ خودشان گرفتند تا تشیّعِ نوینِ صفوی را تئوریزه کنند.

مناطقِ کوهستانیِ جنوبِ لبنان و نیز شمالِ سوریه از دیرباز مرکزِ تجمّعِ«غُلّاتِ شیعه» موسوم به رافضی بود که همواره در اقلیت بودند و زیرِ سلطهٔ حکامِ سُنّی میزیستند.

شام از نظرِ تاریخی مرکزِ فعالیتِ پیروانِ مذهبِ تندروِیِ حَنبَلی بود.

شیعیانِ شام چون نمیتوانستند از آزادیِ کاملِ مذهبی برخوردار باشند به‌حالتِ واکنشیِ تند در برابرِ حَنبَلیانِ رانده شدند.

در نتیجه در دورانِ ممالیک،در مناطقِ کوهستانی و عمدتاً مسیحی‌نشینِ لبنان که پناهگاهِ گریختگانِ شیعه بود،یک"تشیّعِ شدیداً سُنّی‌ستیز" شکل گرفت که "انتسابش به تَشَیّعِ اثناعشری"بود ولی"ماهیّتش رافضی"بود و در دگرستیزی از حَنبَلیان نیز گویِ سبقت ربوده بود

با اشغالِ شام توسطِ ترکانِ عثمانی سیاستِ شیعه‌ستیزی دنبال شد و هر شیعه‌ ای در هرجا که بود"بالقوه هوادارِ شاه اسماعیل"بشمار آمد.بسیاری از رهبرانِ شیعیانِ شام مجبور به ترکِ وطن شدند و چون شنیده‌ بودند که در ایران یک دولتِ شیعه بر سرِ کار است به ایران روی آوردند تا همهٔ کینه‌هایِ تاریخی که از سُنّیان در دل داشتند را با خودِشان به ایران آورده،تئوریزه و تدوین کنند. ‏

در ایران پیش از صفویان، هیچ فقیهِ شیعهٔ اثناعشریِ ایرانی وجود نداشته است. کافیست که نگاهی به نامهایِ فقیهان و مُفَسرانِ شیعهٔ دوازده امامی از آغاز تا تشکیلِ سلطنتِ قزلباشان بیافکنیم تا بدانیم که در میانِ آنها حتی یک ایرانی وجود ندارد بلکه همه عرب و عمدتاً از قبایلِ کوفه یا از بومیانِ عراقند. ‏

محمدبن یعقوب کُلِینی از یَمَنی‌تبارانِ عراق،متولد و بزرگ‌ شدهٔ عراق و مقیمِ بغداد بود

شیخ صدوق از عربهایِ یَمَنی‌تبارِ قم بود

شیخ مفید از بومیانِ جنوبِ عراق بود

شیخ طوسی و شیخ طبرسی نیز عرب‌تبار بودند که خاندانِشان از عراق به ایران آمده بود.

‏در ایران ماقبلِ صفوی،از شیعهٔ اثناعشری خبری نیست، مگر در قم و کاشان. عرب‌تبارهایِ پارسی‌ زبان شدهٔ قم و کاشان،شیعهٔ دوازده امامی بودند و مذهبی نزدیک به مذهبِ قزلباشان داشتند.

با رویِ کار آمدنِ شاه طهماسب،قبایلِ مختلفِ قزلباش بر سرِ تقسیمِ خَیراتِ کشورِ ما در میانِ خودِشان به رقابت افتاده بودند.چون عرب‌هایِ عراقی، لبنانی و اِحسایی واردِ ایران شدند و رهبریِ دینی را به‌دست گرفتند

هرکدام از سرانِ قزلباش،یکی از آنها را در دامنِ حمایت گرفت.در نتیجه میانِ عربهای تازه ‌وارد رقابتِ گسترده‌ای آغاز شد.سرشناسترینِ آنها شیخ علی‌ابن عبدالعالی کَرَکی اهلِ کَرَک در جنوبِ لبنان،امیر نعمت اللّه اهلِ حِلّه و شیخ ابراهیم اهلِ قَطیف بودند.در نهایت،دستگاهِ دینی و قضایی و سازمانِ اوقافِ ایران بد‌ستِ شیخ کَرَکی و یارانِ لبنانی‌اش افتاد.کَرَکی که ادعایِ نیابتِ امامِ غایب را داشت قزلباشان را با اصطلاحِ "نایبِ امام"آشنا کرد و تعریفی که از "نایبِ امامِ غایب"داد چنان بود که بر خودِ او مصداق می‌یافت.

شیخ کَرَکی دستگاهِ دینی و قضایی و اوقافِ کشورِ ایران را در انحصارِ عربهایِ تازه‌ واردِ لبنانی قرار داد.

اینگونه،ایران بدستِ مردمی افتاد که هیچ سهمی در تمدنِ خاورمیانه نداشتند و همواره در حاشیه‌هایِ تمدن زیسته بودند یعنی ترکانِ آمده از بیابانهایِ آناتولی(ترکیه)و عَرَبانِ آمده از روستاهایِ جنوبِ لبنان. ‏

شیخ کَرَکی و لبنانیان به سرانِ قزلباش و شاه طهماسبِ نوجوان فهماندند که"سلطنتِ حقیقی از آنِ امامِ غایب است و پادشاه باید سلطنتش را از معصوم دریافت دارد تا مشروعیت داشته باشد."

در نتیجه برایِ نخستین‌بار در تاریخِ ایران،"مقامِ مرجعیتِ شرعی"به گونه‌ ای که اکنون میشناسیم توسطِ شیخ کَرَکی ابداع شد ‏و این عقیده تدوین گردید که بدونِ اذنِ مرجع که نمایندهٔ معصوم است هیچ سلطنتی مشروعیت ندارد.

کسانیکه میگویند«ولایتِ فقیه»یک صیغهٔ نوظهور است که در سدهٔ اخیر ابداع شده،از این جریانها آگاهی ندارند. ولایتِ فقیه را نخستین‌بار در تاریخِ ایران شیخ کَرَکی ابداع کرد و ‏خودش ولیِ فقیه در سلطنتِ شاه طهماسب شد و منبع مشروعیتِ سلطنتِ او شد.

اینگونه بود که مُلّاهایِ آمده از جنوب لبنان،شریکِ سلطنتِ قزلباشان شدند و‌ برایِ نخستین‌ بار در تاریخِ ایران،یک حاکمیتِ دوگانه ایجاد گردید که برایِ همیشه ماندگار شد.

تا پیش از دورانِ صفوی، مسلمانانِ ایران آموخته بودند که ‏عقاید و باورها را بشنوند و بسنجند و بهترینش را برگزینند.

اما از وقتیکه فقیهانِ لبنانی وارد ایران شدند و دستگاهِ دینیِ قزلباشان را قبضه کردند، یک عنصرِ نوینی واردِ دستگاهِ فکریِ ایرانیان شد بنامِ تقلید.

تقلید در فرهنگِ ایرانی وجود نداشت زیرا با فرهنگِ اصیلِ آزاداندیش و خردگرایِ ایرانیان درتعارض بود.

مرجعِ تقلید که از لبنان آمده بود به مردمِ ایران حکم کرد که دینِ‌تان و باورهایِتان را باید از من بشنوید و از من بیاموزید و از من بگیرید؛خودِتان حقِ فکر کردن و برگزیدنِ عقیده و باورِتان را ندارید،زیرا شما نمیدانید و من میدانم،زیرا نمایندهٔ خدا و نمایندهٔ امامِ معصوم و ارائه‌ دهندهٔ احکامِ دین خدا منم. ‏

اینگونه بود که مقدمهٔ تعطیلِ فکر،که نتیجهٔ ممنوع بودنِ تفکر برایِ انتخاب بود در ایران آغاز گردید.

امتناعِ تفکر،نتیجهٔ حتمیِ پیدایشِ تقلید بود.

آمده‌گان از لبنان به مردمِ ایران حکم میکردند که ما فقها می‌اندیشیم و میگوئیم و شما ایرانیها بشنوید و اطاعت کنید و بی‌پرس و جو بکار بندید.

شیخ کَرَکی صدها نفر را با عنوانِ فقیه از لبنان به ایران آورد،واردِ دستگاهِ دینی کرد و کلِ دستگاهِ دینیِ ایران بدستِ لبنانیها سپرده شد.از آن‌ پس تا پایانِ دورانِ صفوی،هرچه فقیهِ شیعه در ایرانِ صفوی میشناسیم فرزندان و نواده‌گان همین لبنانیان بودند.

‏بر هر فقیهِ نامدارِ دوازده امامی دورانِ صفوی و منسوب به شهرهایِ ایران با لقبهائی همچون استرآبادی،قزوینی، سیستانی،اردبیلی،تبریزی و... دست بگذاریم وقتی ریشه‌اش را میکاویم می‌بینیم که به یکی از این لبنانیها یا یک عراقی خواهد رسید..

منبع: قزلباشان در ایران

اینها واقعیتهایی است که هموطنان باید بدانند و تاریخ را دوباره و چند باره باید مطالعه کرد و فهمید...

............................................

"جبران خلیل جبران"

حرف‌شنو باشیم، صبح‌ها به همه سلام كنيم و دست و روی خود را بشوییم، لباس تمیز بپوشیم، صدای خود را در جمع بلند نکنیم و ... اما ساده‌ترین و ضروری‌ ترین مسائل زندگی را به ما یاد ندادند.

کجا به ما آموختند که چگونه نفس بكشیم، چگونه اضطراب را از خود دور کنیم، موفقیت چیست؟ ازدواج برای حل چه مشکلی است.؟

 از «نفس کشیدن» تا «سفر کردن» نیاز به آموزش دارد.

بخشی از سلامت روحی و جسمی ما در گرو تنفس صحیح است. آیا باید در جوانی یا میان‌سالی یا حتی پیری، گذرمان به یوگا بیفتد تا بفهمیم تنفس، انواعی دارد و شكل صحیح آن چگونه است و چقدر مهم است؟!

به ما حتی نگاه کردن را نیاموختند. هیچ چیز به اندازۀ «نگاه» نیاز به آموزش و تربیت ندارد!

کسی که بلد است چطور ببیند، در دنیایی دیگر زندگی می‌کند؛ دنیایی که بویی ازآن به مشام بینندگان ناشی نرسیده است. هزار کیلومتر، از شهری به شهری دیگر می‌رویم و وقتی به خانه برمی‌گردیم، چند خط نمی‌توانیم دربارۀ آنچه دیده‌ایم بنویسیم. چرا؟

 چون در واقع «ندیده‌ایم»!

همه چیز از جلو چشم ما گذشته است؛ مانند نسیمی كه بر آهن وزيده است!

باید بپذیرم كه آدمیت ما به اندازۀ مهارت ما در «نگاه» است.

جان راسکین، آموزگار بزرگ نگاه، در قرن نوزدهم می‌گفت: «اگر دست من بود، درس طراحی را در همۀ مدارس جهان اجباری می‌کردم تا بچه‌ها قبل از اینکه به نگاه‌های سرسری عادت کنند، درست نگاه کردن را به اشیا بیاموزند».

راسکین می‌گفت: «کسی که به کلاس‌های طراحی می‌رود تا مجبور شود به طبیعت و پیرامون خود، بهتر و دقیق‌تر نگاه کند، هنرمندتر است از کسی که به طبیعت می‌رود تا در طراحی پیشرفت کند»!

اگر در خانه یا مدرسه، یاد گرفته بودیم که چطور نگاه کنیم، چطور بشنویم و چطور بیندیشیم، انسانی دیگر بودیم. انسانی که نمی‌‌تواند از چشم و گوش و زبان خود درست استفاده کند، پا از غار بدویت بیرون نگذاشته است؛ اگرچه نقاشی‌های غارنشینان نشان می‌دهد که آنان با «نگاه» چندان بیگانه نبودند...!

در جامعه‌ای که از در و دیوار آن، سخن از حق و باطل می‌بارد، کسی به ما یاد نداد که چگونه از حق خود دفاع کنیم یا چگونه حق دیگران را مراعات کنیم. عجایب را در آسمان‌ها می‌جوییم، ولی یک‌بار به شاخۀ درختی که جلو خانۀ ما مظلومانه قد کشیده است، خیره نشدیم. نگاه کردن، شنیدن، گفتن، نفس کشیدن، راه رفتن، خوابیدن، سفر کردن، بازی، تفریح، مهروزی، عاشقی،زناشویی و اعتراض، بیشتر از املا و انشا نیاز به معلم و آموزش دارند.!

 * وقتی مردم، بعد از قتل عثمان، با اصرار شدید و بیسابقه از او خواستند که حاکم شود گفت :" مرا رها کنید و سراغ کس دیگری روید" اینطور نبود که حکومت را حق خداداد خود بداند و تشکیل آن را تکلیف شرعی خود بشمارد و از هر فرصتی استفاده کند...

 * اول کسی بود که با رای قاطع مردم حاکم شد. بعد از انتخاب شدن به مردم نگفت “به خانه روید و مطیع باشید”. گفت در صحنه بمانید و اظهار نظر و انتقاد کنید که من ایمن از خطا نیستم مگر اینکه خدا نگاهم دارد”.

بارها در سخنانش انتقاد از حاکم را تکلیف شرعی مردم دانست...

 * سعد ابن ابی وقاص، مشروعیت دولتش را نپذیرفت و بیعت نکرد، نه خانه را برسرش خراب کرد، نه در خانه حبس اش کرد و نه حتی علیه او سخن گفت.

 *طلحه و زبیر پیش او آمدند و از او پست و مقام خواستند، نپذیرفت. چند روز بعد مدینه را به قصد مکه و تدارک نمودن جنگ جمل ( بر علیه علی) ترک کردند. علی به آن ها گفت کجا می روید؟ دروغ گفتند. علی گفت می دانم برای جنگ با من می روید. .. با این وجود آن ها را زندانی نکرد. زندانی سیاسی برای علی معنا نداشت.

 * روز جمل، اول سپاه مقابل تیراندازی کردند و یک سرباز او را کشتند. یارانش گفتند شروع کنیم. او گفت نه و سر به آسمان بلند کرد و گفت “اللهم اشهد” (خدایا شاهد باش). سپاه مقابل دومین تیر را انداختند و دومین سرباز او را کشتند. یاران گفتند شروع کنیم. او باز مخالفت کرد و سر به آسمان بلند کرد و گفت “اللهم اشهد”. تیر سوم را که انداختند و سومین سرباز او را که کشتند، سر به آسمان بلند کرد و گفت “خدایا شاهد باش که ما شروع نکردیم” آنگاه شمشیر کشید. ماجراجو و جنگ طلب نبود.

 *بعد از جنگ جمل، بر پیکر طلحه گریست و خطاب به او گفت “کاش بیست سال پیش از این مرده بودم و کشته ترا افتاده بر زمین و زیر آسمان نمی دیدم”. حتی حرمت سابقه جهاد دشمنش را هم نگه داشت.

سپس به دیدن عایشه رفت و حرفهای درشت او را تحمل کرد و حالش را پرسید، سپس با ۴۰ زن مسلح روپوشیده (شبیه مردان جنگجو!) اسکورتش کرد و به وطنش برش گرداند. با زنان، حتی مجرمانی که اقدام مسلحانه علیه امنیت ملی کرده بودند، اینطور بود.

-*کسانیکه با او جنگیدند را “محارب و منافق و فتنه گر” نخواند، گفت:“برادران مسلمان مایند که در حق ما ظلم کردند!”.

*در زمان خلافت تمامی خزانه داری های سرزمین پهناور اسلام را به دست ایرانیان سپرد، گفت ایرانیان قبل از اسلام هم مردمان پاک دستی بودند

* هنگامی که خلیفه شده بود و برای سرکشی به یکی از شهرها رفته بود، مردمانی را که به دنبال اسب او، با پای پیاده راه افتاده بودند و او را مشایعت می کردند، با فریاد آن ها را از این کار بر حذر داشت، گفت من هم انسانی مانند شما هستم، بروید به کار و زندگی خود برسید و فقط در برابر خدا تعظیم کنید

*وقتی خلیفه یکی از بزرگترین امپراطوری های جهان در آن عصر بود، با یک فرد مسیحی اختلاف پیدا کرد و کار به قاضی سپرده شد. نخواست به زور حرف خود را به کرسی بنشاند. ... در دادگاه از این که قاضی او را محترمانه صدا کرده و بیشتر به او نگاه می کرد، خشمگین شد و گفت که من و فرد مسیحی برای تو نباید فرقی داشته باشیم، از خدا بترس و عدالت را رعایت کن... از آنجایی که علی شاهدی برای ادعای خود نداشت، قاضی به نفع مسیحی حکم داد و علی این حکم را پذیرفت

 * فردی نابینا را دید که گدایی می کند. گفت چرا به او نمی رسید و کمکش نمی کنید؟ گفتند مسیحی است. گفت آن زمان که بینا بود و برایتان کار می کرد، از دینش نمی گفتید، حالا او مسیحی شده؟ ... مقرر کرد که از بیت المال مسلمین هر ماه به او پول بدهند تا مجبور به گدایی نباشد...

 علی را باید به عملکردش شناخت نه با وهن و خرافات

.علی به عدل اش علی بود.

*به دلیل نوع آب و هوای سرزمین ایران همیشه پوشش زنان ایرانی بدن پوش بوده -برای محافظت از گرما یا سرما -لذا همواره عقلانیت ایرانی محدوده پوشش را  مشخص کرده و نیازی به دخالت کسی یا گروهی نیست.

*اگر مراد از حجاب پوشش نبوده و بخواهند محدوده عقل زنان را مشخص کنند در این معنا که دور از جان بانوان-چون زنان ناقص العقل بوده و نمی  فهمند لذا ما باید خط کش گذاشته واندازه پوشش آنها را مشخص کنیم-ما با این نگاه به مساله حجاب به شدت مخالفیم.

*ولی مساله حجاب در ایران سیاسی شده بدین معنا که عده ای سعی در برجسته کردن آن داشته تا غارت طبقه آقا زاده و بی لیاقتی مدیران آنها پنهان مانده یا در حاشیه بماند.به بیان دیگر برجسته کردن این موضوع پوششی از برای مخفی کردن تبعیض،بی عدالتی و ظلم مضاعفی است که در حق فرودستان می شود.

*در ایران مراد از حجاب پوشش بدن زنان نیست بلکه پوششی است تا غارت ثروتمندان و چپاول مدیران بی لیاقت دیده نشده یا در حاشیه بماند.

*براین اساس از یکایک ایرانیان بویژه اقشار حزب الهی درخواست می کنیم ناخواسته دراین دام  نیفتاده و پیاده نظام آقا آزاده ها نشوند.بگذاریم بانوان ایرانی خود نوع پوشش شان را انتخاب کنند.

چون لياقت زندگي کردن را دارم و راضي ام

ناراحت آدم هايي باشيد که به خودشان مي پيچند و

از همه چيز شاکي اند

آن ها که روش زندگي شان را مثل مبلمان خانه

دائم عوض مي کنند

همينطور دوستان و رفتارشان را

پريشاني شان دائمي است

و به همه کس سرايتش مي دهند

از آن ها دوري کنيد

يکي از کلمات کليدي آن ها عشق است

از آنان که ادعا دارند

هر آن چه مي کنند دستور خداست هم بپرهيزيد

چرا که نتوانسته اند آن طور که مي خواهند زندگي کنند

براي من تاسف نخوريد

چون تنهايم

چارلز بوکوفسکي

عشق ورزيدن به هستي همان عبادت است.

تو بايد كيفيت عشق خود را توسعه دهي.

بايد آنرا بيشتر و بيشتر منتشر نمايي؛

بي قيد و شرط، بدون انگيزه، بدون چشمداشت، بدون سلطه جويي، بدون منيت سازي.

وقتي عشق تو كاملا ناب شود، به خدا مي رسي.

به خاطر بسپار، بین عادت، غریزه، نیاز، تحمل و عشق تفاوتی‌ هست ژرف.

به خاطر بسپار، عشق قبل از ازدواج هیچ تضمینی برای عشق بعد از ازدواج نیست و برعکس کسانی‌ هستند که عشق را از بی‌ عشقی‌ آغاز کرده اند.

به خاطر بسپار، گاهی‌ به دلیلِ حفظِ سنت‌ها یا شرایط اجتماعی و اقتصادی مجبور به ادامه ی یک زندگی‌ بی‌ عشق هستی‌ ، ولی‌ میتوانی‌ با خودت صادق باشی‌. می‌‌توانی‌ انگشت بگذاری روی دلیل ماندنت، میتوانی‌ برای بودنت و برای خودِ خودت بودن، وجودت را بیشتر از پیش دوست داشته باشی‌ و بگذاری عشق ورزیدن از شناخت خودت شروع شود.

به خاطر بسپار، زبانِ عشق بسیار گسترده است و متفاوت ، گاهی‌  تپش قلب، گاهی‌ سرخی گونه ، گاهی‌ مهربانی و ملاطفت، گاهی‌ صبوری و گذشت. کافیست بدانی هر کسی‌ با چه زبانی از عشق سخن می‌‌گوید.

 ... و باور کن خوشبختی‌ را خواهی‌ یافت اگر بدانی کجای زندگی‌ایستاده ای

اندیشه متحجر موتور محرکه انقلاب را از بین می برد وآن را به بی‌راهه می کشاند

♦️حضور در حرم امام و تجدید میثاق نمی تواند فقط ظاهری باشد و ای کاش این حضور همراه با بازخوانی بخشی از اندیشه های امام باشد.

♦️اگر در تعریف هنر سخن بگوییم، هنر جمع کردن کثرات در یک وحدت است؛ لذا انقلاب یک هنر است و خالق این هنر امام بزرگوار ما بود.

♦️در آن حجمِ همه با هم بودن ها، همه در هم گم می شوند ولی وقتی قرار باشد منیّت از راه برسد، قضیه عکس می شود. هنر امام ایجاد سمفونی در یک جامعه به هم ریخته است.

♦️مشکل این است که از امام، فقط «می گوییم»؛ در حالی که باید «عمل کنیم» و چون او شویم؛ گرفتار هزارتوی الفاظ و گفتار هستیم.

♦️انقلاب، انقلاب روشن اندیشان دینی بود. انقلاب متحجرین نبود. هرگونه مصادره انقلاب توسط اندیشه متحجری به بی راهه بردن و از بین بردن انقلاب است و موتور محرکه انقلاب را از بین می برد. رهبران انقلاب صاحبان اندیشه مصالحه با دنیای جدید، از منظر دینی بودند. افکار بسته ای که توان سازگاری با دنیای معاصر را ندارد، هیچ دخالتی در پیدایش انقلاب نداشته اند و دزدانه بر سر خوان انقلاب نشسته است.

♦️انقلاب اندیشه ای است که پدید آورنده آن فرهنگی را بر دوش خود حمل می کند که این فرهنگ بین ارزش های دینی و ارزش های دنیای معاصر آشتی می دهد، اما به ناگاه می بینیم این مسأله به فراموشی سپرده می شود.

♦️کجا جریان متحجر ما که در دوران صفویه و قاجار در کنار اشراف سالاری آن دوره زندگی کرده در این مسیر گام برداشته است؟! حرکت استبدادستیزی و فرهنگ مبارزه با استبداد یک حرکت صد درصد ضد تحجر است.

♦️غیر از متحجران دینی، متحجران ملی هم داریم. تحجر به معنای ناتوانی در همراهی با دنیای معاصر و فضای جدید است. مگر وقتی امام فتوای حضور زنان در راهپیمایی ها را دادند به ایشان هجمه نشد که زن ها را از خانه بیرون آورده اند؟!

♦️ارزش های سنتی به جای خودش ممکن است خیلی خوب باشد و ربطی به ارزش دینی ندارد. اصل حجاب مسلم است اما شکل او در ظواهر مختلف سنت ها تغییر می کند. اگر سنت ها عوض شود، آن ارزش دینی می تواند در قالب های دیگری شکل گیرد.

♦️ما باید بپذیریم که آینده دینی ما از راه تلفیق آشتی جویانه ای است که می توانیم بین فرهنگ دینی خودمان با دنیای معاصر بدهیم؛ و الّا همیشه یک گام عقب هستیم. وقتی ماهواره می آید، اول ممنوع می کنیم و بعد نمی توانیم و رهایش می کنیم!

♦️موبایل و شبکه های اجتماعی می آید، اول به این سمت می رویم که ببندیم و زورمان نمی رسد و رهایش می کنیم! پیام های تصویری را تحریم می کنیم و بعد نمی شود و رهایش می کنیم!

♦️این به معنای یک گام عقب ماندن است در حالی که فقه امام می گوید یک گام جلو باشید و دنیایتان را بشناسید.

♦️امروز، دوران دوگانه ی یا «در گذشته زندگی کنیم» و یا «از آن عبور کنیم» تمام شده و «راه سوم» باز شده است